## มือใหม่ถ่ายภาพเบื้องต้น ตอนที่ 6 ##

    เป็นเรื่องสำคัญมากอีกอย่างหนึ่งที่เราชาวรุ๊กกี้ควรจะรู้เป็นพื้นฐาน....คือเรื่องความ "ความชัดลึก"

ความชัดลึก....เป็นศัพท์ทางการถ่ายภาพอีกอันหนึ่งที่เราต้องเรียนรู้ เพื่อนำไปใช้ให้ถูกต้องกับภาพในหลากหลายโอกาส.
     ความหมายง่าย ๆ คือ การกำหนดให้ภาพมีความคมชัดที่ระยะทางห่างจากกล้องเท่าไหร่....

สมมุติว่า เรายืนอยู่จุดหนึ่ง ด้านหน้าของเรามีต้นไม้ปลูกเป็นแถวตอนเรียงหนึ่ง (แถวตอนคือ...ต้นไม้ปลูกถัดกันไป ไกลออกไปเรื่อย ๆ จนสุดตา...ตรงข้ามกับแถวหน้ากระดาน)

ถ้าเราเซ็ทกล้องให้โฟกัสไปที่ต้นไม้ต้นที่ 3 ถัดจากเราไป..ถ้าภาพที่ได้ ชัดเฉพาะต้นไม้ต้นที่ 3 ...เราเรียกว่า ภาพนี้ มี "ความชัดลึก" ต่ำ หรือมี "ความชัดลึก" น้อย

(อย่าไปสับสนกับคำว่า ความชัดน้อย หรือความชัดต่ำ โดยเด็ดขาด น่ะครับ

....................

แต่ถ้าเราเซ็ทกล้องให้ถ่ายที่ต้นไม้ต้นที่ 3 แต่ภาพที่ได้ ชัดจากต้นไม้ต้นที่ 1 ไปจนถึงต้นหลัง ๆ เช่นต้นที่ 20 ด้วย...เราเรียกว่าภาพนี้เป็นภาพที่มี "ความชัดลึกสูง" หรือ ความชัดลึกมาก

โดยปกติทั่วไป ในกล้องระดับเดียวกัน.........ตัวที่จะควบคุมเรื่องความชัดลึกมีเพียงตัวเดียวเท่านั้นคือ รูรับแสงของเลนส์

ถ้าเราตั้งที่รูรับแสงกว้าง (ตัวเลขน้อย) เช่น เอฟ 2.8 หรือ 4 ...เราจะได้ภาพที่มีความชัดลึกต่ำ...เช่นภาพที่เราถ่ายนางแบบ เมื่อเป็นภาพที่มีความชัดลึกต่ำ ฉากหลังที่ไกลออกไปจะเบลอ ไม่ชัด ...แต่นางแบบชัด ทำให้ตัวนางแบบแยกออกจากฉากหลังได้มาก ช่วยทำให้นางแบบเด่นขึ้นด้วย

แต่ถ้าเราทำแบบที่ตรงกันข้ามกัน เช่น เปิดรูรับแสงที่ตัวเลขมากมาก เช่น 16 หรือ 22 รูรับแสงจะแคบ...ภาพที่ได้จะชัดตั้งแต่นางแบบไปจนถึงภูเขาด้านหลัง เราเรียกว่า มี ความชัดลึกสูง

วิธีจำง่าย ๆ....รูรับแสงเล็ก ตัวเลขมาก ชัดลึกมาก
..................รูรับแสงใหญ่ ตัวเลขน้อย ชัดลึกน้อย

การเปิดรูรับแสงน้อยน้อย เพื่อให้มีความชัดลึกต่ำ..จะมีข้อดีอีกอันหนึ่งคือ จะได้ความเร็วชัตเตอร์ที่สูงขึ้นมากด้วย (ฝาโอ่งเปิดกว้างมาก ฝนตกแป๊บเดียว น้ำก็เต็มโอ่ง)

ตัวอย่างภาพ....ใช้เลนส์ 80-200 F/2.8

ภาพนี้ตั้งใจให้มีความชัดเฉพาะที่ดอกไม้ ฉากหลังที่เป็นต้นไผ่ให้หลุดโฟกัส แต่ยังอยากให้เห็นเส้นสายของลำไผ่บ้าง จึงไม่เปิดที่หน้ากล้องกว้างสุด คือ 2.8 แต่เปิดให้แคบลงมาอีกนิดที่ 4 ...แต่ก็ถือว่าเป็นภาพที่มีความชัดลึกต่ำ

ใช้กล้องมินอลต้า 7 i ...หน้ากล้อง F/4....ฉากหลังเป็นกลุ่มของดอกไม้อีกชนิดหนึ่ง หลุดโฟกัส แต่เสริมฉากหลังให้กลมกลืนกัน
ข้อสังเกตุ.....กล้องคอมแพ็ค...มักจะให้ความชัดลึกสูงกว่ากล้อง SLR ในค่ารูรับแสงที่เท่ากัน 

หน้ากล้อง F/4 ...โฟกัสที่ดอกไม้ด้านหน้า...ดอกไม้ด้านหลังจะหลุดโฟกัส เป็นการเน้นดอกด้านหน้าให้น่าสนใจมากขึ้น

ตัวอย่างภาพอื่นๆครับ

"ความชัดลึกสูง" คือภาพมีความคมชัดตั้งแต่ด้านหน้าไปถึงด้านหลัง

เราถ่ายนางแบบชัด ฉากหลังเป็นภูเขาไม่ชัด เห็นแค่ลาง ๆ เราเรียกว่า มีความชัดลึก "ต่ำ"

แต่ถ้าในมุมเดียวกัน เราถ่ายนางแบบชัด และภูเขาด้านหลังชัดด้วย เราเรียกว่า มีความชัดลึก "สูง"

แล้วเราจะถ่ายภาพที่มีความชัดลึกสูงได้อย่างไร ?


ตัวที่ควบคุมความชัดลึกสูง โดยทั่วไปเราจะมุ่งเน้นไปที่เรื่อง รูรับแสง แต่เพียงอย่างเดียว

ถ้าเราต้องการให้ภาพมีความชัดลึกสูง เราก็ต้องตั้งรูรับแสงที่รูเล็ก ๆ หรือ ค่ารูรับแสงสูง ๆ (ตัวเลขมากมาก) เช่น 16 หรือ 22 

การตั้งค่ารูรับแสงที่แคบ...จะสะดวกในโหมดการถ่ายภาพ A และ M เพราะสามารถตั้งรูรับแสงได้ล่วงหน้า....ส่วน S เราต้องตั้งความเร็วชัตเตอร์ก่อน จึงคุมความชัดลึกได้ยากกว่า

สิ่งที่ต้องระวังในการถ่ายภาพที่ต้องตั้งรูรับแสงแคบ ๆ คือ เราจะได้ความเร็วชัตเตอร์ต่ำ จึงต้องระวังความสั่นไหวของภาพด้วย 

ภาพนี้โฟกัสไปที่กลุ่มคนบนก้อนหินตรงหน้าผา...ตั้งรูรับแสงที่ 11 ในโหมด A
ภาพจะชัดหมดตั้งแต่ด้านหน้าถึงด้านหลัง

ภาพนี้...ใช้กล้องมินอลต้า dimage 7i...โหมด A  F/11 โฟกัสไปตรงจุด 1 ใน 3 ของระยะทางในแนวใกล้ไกล จะได้ภาพชัดทั่วทั้งภาพ

1 ใน 3 ...คือหลักการ Hyperfocal แต่ผมเอามาประยุกต์ใช้ให้ง่ายที่สุด...คือ ในภาพลักษณะแบบนี้ เราต้องการภาพที่มีความชัดลึกให้มากที่สุด นอกจากการปรับรูรับแสงแคบแล้วเราจะใช้จุดไหนเป็นจุดโฟกัส

ให้เราแบ่งพื้นที่จากจุดที่เรายืน ไปจนถึง จุดไกลสุด ออกเป็นสามส่วน....คือ ใกล้ กลาง และไกล...ให้โฟกัสไปที่จุดใกล้ต่อกับกลาง...ระยะนี้ ความคมชัดจะสามารถควบคุมได้ดีที่สุดทั้งด้านหน้าและด้านหลัง 

หน้ากล้อง 11.....โหมด A ขาตั้งกล้อง......โฟกัสไปตรงจุดริมตลิ่งฝั่งตรงกันข้าม ตามหลักการ 1/3

speed 1/90 sec. F11 focal length 20 mm. with C-PL

speed 1/1500 sec. F5.6 focal length 20 mm.

1/250s ar f/10, ISO 100, focal length 73 mm